اجزای تشکیل دهنده يك فن كويل( FAN COIL ) عبارتند از:
2- كويل سرمايش
3- فن
4- فيلتر هواي قابل تعويض يا قابل شستشو
5- تشتك تخليه
در اين واحدها درجه حرارت گرمايش وسرمايش توسط ترموستات و مقدار رطوبت توسط هيوميدستات و مقدار هوا توسط فن و مقدار هواي تازه به روشهاي متداول كنترل مي شود .
(فيلتر هوا و فن اجزاي اصلي فن كويل می باشند.)
فن كويلها مي توانند داراي مقاومت الكتريكي و كويلهاي گرمايش (با تغذيه بخار آب يا آب گرم) نيز باشند. بيشتر گرم كن هاي الكتريكي براي استفاده در فصل پاييز در نظر گرفته مي شوند تا مشكل تبديل وضعيت تابستاني-زمستاني در سيستمهاي دو لوله اي مرتفع گردد.
وجود يك فيلتر قابل تعويض يا فیلتر قابل شستشو با بازدهی %35 قبل از فن موجب جلوگیری از مسدود شدن و گرفتگي مسير عبور هوا از كويل توسط خاك يا الياف موجود در هواي در حال گردش می شود. همچنين اين فيلتر از موتور فن حفاظت نمده و مقدار آلاينده هايي كه توسط هوا جابجا مي شوند را در داخل فضاي تهويه شده كاهش مي دهد.تشتك تخليه تقطيرات فن كويل عايق بندی شده هستند.
استفاده از عايقهايي با دهانه هاي دمپردار كه براي اتصال به دريجه هاي تازه روي ديوارهاي خارجي ساختمان طراحي شده اند اختياري است.كاربرد اين واحدها توصيه نمي شوند زيرا فشار باد موجب خواهد شد مقدار هواي تازه ورودي از كنترل خارج شود. بعلاوه وقتي اين واحدها در اقليم سرد استفاده مي گردند بايد احتياط لازم براي جلوگيري از يخ زدن كويل صورت پذيرد.
نوع و محل نصب
فن كويلهاي سقفي را مي توان به سيستم كانال كشي متصل و توسط آن چندين دريچه را تغذيه كرد.در مواردي كه كنترل اختصاصي اتاقها ضرورت نداشته باشد و بتوان برگشت هوا را مشترك درنظر گرفت ( مثلآخانه هاي آپارتماني )مي توان از يك فن كويل براي تغذيه چندين اتاق استفاذه نمود. در اين صورت براي تامين افت فشار بيشتر بايد موتور فن بزرگتر انتخاب شود.هواي تازه اي كه توسط هوارسان تامين مي شود را در فن كويل سقفي مي توان به محفظه ورودي هوا به فن كويل و يا مستقيمآ به داخل اتاق تغذيه كرد.
اگر هواي تازه را مستقيمآ به داخل اتاق وارد مي كنيد بايد ان را قبلآ تا درجه حرارت اتاق گرم كنيد تا در صورت خاموش بودن فن كويل افراد احساس عدم آاسايش نكنند. انتخاب كويل بر مبناي درجه حرارت هواي مخلوط ورودي به كويل و درجه حرارت لازم در خروج از كويل انجام مي شود به نحوي كه نيازهاي سرمايش و گرمايش اتاق را نيز پاسخگو باشد. فن كويلهاي سقفي فضايي را دركف ساختمان اشغال نمي كنند و معمولآ ارزانتر هستند .
در ساختمانها يا نواحي كه مقدار بار گرمايش زياد است استفاده از مدلهاي عمودي (زميني)نتايج بهتري خواهد داشت. با نصب فن كويل در ديوارهاي خارجي يا زير پنجره ها مقدار گرمايش بيشتر خواهد بود.
برخي از طراحان هنگام انتخاب فن كويل هايي كه كليد كنترل دور (3 سرعته)دارند ، ظرفيت سرمايش اسمي در سرعت متوسط را مبنا مي گيرند. اين امر موجب افزايش ضريب اطمينان دستگاه و آرامتر كار كردن آن خواهد شد زيرا هنگامي كه فن كويل در دور زياد كار كند ظرفيت حرارتي آن افزايش خواهد يافت.
وقتي هواي تازه قبلآ توسط سيستمهاي مركزي (هوارسان) تا درجه حرارت حدود 70سرد يا گرم شده باشد فن كويل ها بايد فقط بارهاي سرمايي و گرمايي فضاي مورد نظر را تامين كنند.
غالبا” موتور فن كويلها از نوع موتورهاي كوچك خازن دار يا قطب كوچك سايه اي و مجهز به محافظت در مقابل اضافه شدن بار الکتریکی می باشند . توان مصرفي بزرگترين فن كويلها حتي در سرعت زياد معمولا” از 30 بیستر نبوده وجريان راه اندازي انها از 5/2 بالاتر نمی رود. درطراحي مدار سيم كشي بايد توجه شود که معمولآ سيستم سيم كشي فن كويلها از سيستم روشنايي مجزا است.
كنترل ظرفيت فن كويل
كنترل ظرفيت فن كويل مي تواند توسط تغيير مقدار گذر آب درون كويل ،كنار گذر كردن هوا از اطراف كويل، تغيير سرعت بادزن و يا تركيبي از اين روشها انجام شود. مقدار گذرآب توسط ترموستاتي كه در مسير هواي برگشت يا روي ديوار نصب مي گردد كنترل مي شود . كنترل سرعت فن مي تواند از نوع دستي يا خودكار باشد.
معمولآ كنترل خودكار بصورت روشن- خاموش است و انتخاب سرعت بصورت دستي انجام مي شود .دربرخي از فن كويلها از موتورهاي دور متغير براي تنظيم سرعت استفاده مي گردد.
وقتي كنترل ظرفيت فن كويل از طريق كنترل سرعت بادزن انجام مي شود ترجيحآ از ترموستات اتاقي استفاده كنيد
استفاده از كنترل روشن – خاموش براي بادزن مناسب نيست زيرا:
1- معمولآ تغيير سطح صداي حاصل از بادزن بيشتر از صداي مداوم آن آزار دهنده خواهد بود
2 – الگوي گردش هوا در اتاق بسيار متغير خواهد بود.
بهترين كاربرد سيستم فن كويل مربوط به مواردي است كه بخواهيم درجه حرارت هر فضا بطور جداگانه كنترل شود.همچنين با استفاده از سيستم فن كويل از انتقال آلودگي بين اتاقها جلوگيري خواهد شد.
كاربردهاي مناسب اين سيستم در هتلها و مراکز اقامتی و ساختمانهاي آپارتماني و یا با کاربرد اداري می باشد .استفاده از سيستم فن كويل برای بیمارستانها و مراکز درمانی به دلیل پایین بودن بازدهی فيلتر هواي فن کویل چندان مناسب نیست ، علاوه بر این نگهداري و تميز كردن آنها نيز مشكل است .
مزايا
مزيتهاي اصلي سيستمهاي تمام آب عبارت اند از :
1- سيستم تغذيه سيال سرد كننده (لوله كشي در قياس با كانال كشي) فضاي كمتري اشغال خواهد كرد.
2- نيازي به اتاق بادزن مركزي اصلآ وجود ندارد و يا ابعاد آن كوچكتراست.
3- فضاي مورد نياز براي عبور كانالهاي هوا كوچكتر خواهد بود.
در اين سيستم مي توان فن كويل فضاهايي كه نياز به تهويه مطبوع ندارند را خاموش كرد.
براي اينكه پاسخ سيستم به تغيير مقدار بارهاي سرمايش و گرمايش سريع باشد مي توان ظرفيت فن كويل را بيشتر در نظر گرفت.
در اين سيستم چون امكان استفاده از آب گرم كننده با درجه حرارت پايين تر نيزبراي تامين گرمايش وجود دارد استفاده از فن كويل به ويژه درسيستمهاي بازيافت حرارت يا سيستمهاي حرارت خورشيدي مناسب است.
تعميرات سيستمهاي آبی بيشتر از سيستمهاي هوایی است و غالبآ اين تعميرات در شرایط آمد و شد افراد انجام می گردد . در واحدهايي كه نقطه شبنم آنها كم است ضروري است سيستم جمع آوري تقطيرات پيش بيني وبه صورت دوره ای تمیزکاری شود.
در برخي موارد جمع آوري و تخليه تقطيرات مشكل وهزينه بر خواهد بود. همچنين تميز كردن كويل واحدهاي فن كويل نيز مشكل است. چون فيلتر هواي فن كويل ها معمولآ كوچك و داراي بازده كم مي باشد براي اينكه مقدار جريان هوا كاهش نيابد بايد بصورت متناوب آن را تعويض يا تميز كرد.
گاهي اوقات كه تمام رطوبت گيري توسط سيستم مركزي تامين هواي تازه انجام مي شود مي توان از سيستم تخليه تقطيرات صرفنظر كرد.
غالبآ هواي تازه از طريق پنجره يا نصب دريچه بر روي ديوارهاي خارجي ساختمان تامين مي گردد. مقدار هواي تازه اي كه به اين روش تامين مي شود متاثر از اثر دود كشي جهت و سرعت باد خواهد بود.
اگر براي كنترل درجه حرارت اتاق از شيرهاي تنظيم جريان آب سرد كننده استفاده مي كنيد اين احتمال وجود دارد كه مقدار رطوبت داخل اتاق در تابستان افزايش يابد.
براي كنترل شرايط اتاق مي توان از كنترل كننده هاي دو وضعيتي استفاده كرد كه در يك حالت سرعت فن را تغيير مي دهد و در حالت ديگر مقدار اب سرد كننده عبوري از فن كويل را از طريق گذراندن آن از كنار كويل تنظيم مي كند.
– مشخصات فنی اجزای مختلف فن کویل
فن های دستگاه ساخته شده از جنس پلی آمین می باشد که با نصب الکتروموتورهای کم صدا و طراحی صحیح پایه موتور موجب کارکرد دستگاه با حداکثر هوادهی و حداقل صدا خواهد شد.
دقت در ساخت و بالانس فن های پلی آمین به جای فن های فلزی رایج موجب حفظ استحکام و جلوگیری از مشکلات مربوط به لرزش شده و از وزن دستگاه می کاهد ، همچنین با کاهش توان الکتروموتورها از مصرف برق و هزینه های مربوط به آن کاسته می شود.
بدنه فن کویل های زمینی از جنس ABS ساخته شده و بدنه انواع سقفی براساس شرایط استفاده، از ورق گالوانیزه و با پوشش رنگ ساخته می شود.
همچنین دستگاه فن کویل قابلیت تعبیه دمپر هوای تازه و چهار لوله ای شدن کویل جهت تأمین نیازهای مشتری را دارد.