در فضاهای بیمارستانی و صنایع پزشکی و دارو سازی و فضاهایی که نیاز به وجود هوای کاملا تمیز و عاری از میکروب ها و میکرواورگانیسم ها دارند ، از دستگاه های هواساز هایژنیک جهت سرمایش و گرمایش استفاده می شود . در مکان های مسکونی جهت سرمایش و گرمایش از هواساز های معمولی استفاده می گردد . تفاوت هواساز هایژنیک و معمولی در نوع فیلتراسیون به کار رفته در هواساز می باشد .
جهت کاربری های بیمارستانی و مانند آن که تامین هوای کاملا پاک اهمیت دارد ، انواع فیلتر ها،نظیر کیسه ای ، هپا و یا اولپا در در هواساز ها به کار می روند که به این ترتیب جلوی ورود کلیه میکرو اورگانیسم های موجود در هوا به داخل فضای مورد نظر گرفته می شود . ولی در هواساز های معمولی فقط از فیلتر های آلومینیومی و گاهی کیسه ای،جهت فیلتراسیون حد اقل ذرات ریز گرد و یا گرد و غبار و مانند این ها استفاده می شود که قابل شستشو و استفاده مجدد می باشد .
دیگر تفاوت هواسازهای هایژنیک و معمولی ، استفاده از فلز استیل در بدنه دستگاه هواساز هایژنیک است . کاربرد ورق های استیل جهت جلوگیری از رشد باکتری ها و سایر میکرواورگانیسم ها در بدنه دستگاه هواساز جلوگیری می شود . جهت تامین هوای تازه در مکان های مورد نظر در بیمارستان ها و … هم باید از فیلتر های کیسه ای و هپا استفاده نمود تا هوای تازه وارد شده به این فضا ها عاری از میکروب ها و باکتری ها گردد .
معمولا عمر استفاده از فیلتر های هواساز هایژنیک اندازه گیری می شود تا در صورت غیر قابل استفاده شدن به سرعت تعویض گردند . هواساز های هایژنیک جهت سرمایش معمولا با سیستم چیلر و برج خنک کننده کار می کنند .
دیگر تفاوتهای هواسازهای هایژنیک و معمولی وجود تجهیزات کنترلی پیشرفته تر جهت عملکرد صحیح دستگاه و فیلتر هاست . عدم عملکرد صحیح این تجهیزات ، تهویه فضای مورد نظر را دچار اختلال و آلودگی خواهد کرد ، ولی در سیستم های هواساز معمولی ، تجهیزات کنترلی ساده ترند و عدم عملکرد درست آن ها سبب بروز مشکل غیر قابل جبرانی نخواهد شد .
در هواساز های هایژنیک ، هوای ورودی ابتدا از روی فیلتر آلومینیومی عبور کرده و تا حدی تصفیه می شود . سپس با گذشتن از روی فیلتر های کیسه ای و هپا یا اولپا تا 9/99 درصد آلودگی هوا را تصفیه کرده و هوای کاملا پاک را برای فضای مورد نظر تامین می نماید . در هواساز خانگی و سایر انواع معمولی با استفاده از فیلتر آلومینیومی قابل شستشو ،و گاها کیسه ای درصدی از آلودگی تصفیه خواهد شد .
هواسازها با توجه به موارد مختلفی تقسیم بندی می شوند. جنس بدنه، نوع فن، عملکرد، سیستم پاشش، رطوبت زن، نوع کویل، کاربرد، نحوه مونتاژ، نوع فیلتر و شکل هندسی از جمله موارد تقسیم بندی هواسازها می باشد.
هواساز ها به طور کلی به سه دسته هواساز هایژنیک، هواساز معمولی و هواساز هیت ریکاوری تقسیم بندی می شوند.
هواساز هایژنیک یا بهداشتی از لحاظ سیستم، نوع فیلتر و کاربرد با هواساز معمولی تفاوت هایی دارد. در ادامه در این خصوص بیشتر بحث خواهد شد.
ویژگیهای هواساز هایژنیک
هواساز هایژنیک برای محیط های آلوده و محیط هایی که نیاز به فیلتر شدن هوا دارند، کاربرد دارد. این هواسازها نسبت به هواسازهای معمولی پیشرفته تر بوده و جهت جلوگیری از ورود یا انتقال آلودگی به محیط مورد تهویه تجهیز میشوند، به طوری که می‌توانند هوای محیط را تا9/99 درصد فیلتر نمایند.
هواساز هایژنیک در ظرفیت ۱۵۰۰ تا ۶۵ هزار فوت مکعب بر دقیقه با ساختارهای عمودی، افقی و ال شکل تولید می شود.
از این هواساز در کارخانجات داروسازی، مکان های نظامی، آزمایشگاه های پزشکی و دامپزشکی، اتاق عمل، هتلها و بیمارستانها استفاده می شود، کاربرد هواساز بهداشتی را می توان اولین تفاوت هواساز هایژنیک و معمولی در نظر گرفت.
هواساز هایژنیک نسبت به هواساز معمولی و دیگر هواسازها تجهیزات کنترلی پیشرفته تری دارد. وجود تجهیزات کنترلی پیشرفته تر باعث شده تا در صورت اختلال در عملکرد این تجهیزات، هواساز با مشکل بزرگی در عملکرد مواجه شود، در صورتی که اگر در تجهیزات کنترلی دیگر هواسازها مشکلی پیش بیاید، هواسازها می‌توانند عملکرد خود را حفظ نمایند.
هواساز هایژنیک به دلیل کاربردی که دارد، متفاوت از سایر هواسازها طراحی می شود یکی از موردهای تفاوت طراحی در هواساز هایژنیک هوا بندی بیشتر دریچه ها و درز های آنها می باشد.
یکی دیگر از تفاوتهای هواساز هایژنیک و معمولی تفاوت در جنس بدنه آنها می باشد. بدنه و قطعات داخلی هواساز بهداشتی از ورقههای فولادی ضد زنگ یا استنلس استیل است. قبل از اینکه بدنه و سطوح داخلی با ورقهای استنلس استیل پوشش داده شوند؛ کلیه سطوح داخلی با کاوری از جنس سیلیکون ضد آب پوشش داده میشوند ؛ این پوشش از نفوذ آب به تجهیزات دستگاه جلوگیری کرده و سطوح داخلی را به طور کامل آب بندی می نماید. جدارهای استنلس استیل از رسوب و تکثیر و رشد باکتری ها در داخل بدنه جلوگیری می کند.
امکان شستشوی داخلی دستگاه از دیگر امکانات متفاوت در دستگاه هواساز هایژنیک نسبت به سایر هواسازهای دیگر است که با این امکان،شست و شوی داخل کابین هواساز در مواقع مورد لزوم براحتی انجام میگیرد.
فن هواساز هایژنیک از سانتریفیوژ بکوارد یا پلاگ فن میباشدکه هوای مطبوع توسط این فن ها به فضا دمیده می شود.
این هواسازها مجهز به تجهیزات دقیق اندازه گیری دما فشار و رطوبت میباشند.
در هواسازهای هایژنیک ما شاهد چند نوع فیلتر مختلف می باشیم که تمامی فیلترها مجهز به سنسورهای فشار می باشند.
علاوه بر فیلتر و سیستم عملکرد هواساز شاهد تفاوت‌هایی در سایر اجزای این هواسازها می باشیم. به عنوان مثال پلاگ فن در هواساز هایژنیک نیاز به تسمه و پولی ندارد و جنس آن معمولااز استنلس استیل می باشد. پلاگ فن هواساز بهداشتی نسبت به سایر هواساز ها در اندازه گیری مداوم هوادهی دقت بیشتری دارد.
کویل این هواسازها دارای روکش هیدروفیلیک بوده که این روکش خاصیت آنتی باکتریال داشته و از تکثیر و رشد میکروب ها جلوگیری میکند؛ به همین سبب مقاومت بالایی به کویل می بخشد. یکی از روش های جلوگیری کردن از تکثیر میکروارگانیسم ها بر روی کویل توسط این روکش ها جلوگیری از تجمع قطرات آب بر روی کویل میباشد.